Hoe herken je een negatief zelfbeeld bij je kind?

Zegt jouw kind vaak dat het iets niet kan? Is jouw kind vaker te vinden op de slaapkamer van buiten de deur? Reageert jouw kind snel geprikkeld? Vind jouw kind zichzelf niet goed genoeg? Dit kunnen tekenen zijn dat jouw kind een laag/negatief zelfbeeld heeft.
Het maakt jou als ouder verdrietig om je kind op deze manier te zien en te horen. Je wilt je kind graag helpen, maar weet je niet precies waar je goed aan doet?
Zelf heb ik jaren lange ervaring binnen de jeugdhulpverlening en ben ik een eigen praktijk gestart om zowel kinderen, jongeren én volwassenen te ondersteunen bij hun uitdagingen in het leven.
In deze blog deel ik waardevolle inzichten en praktische tips zodat jij jouw kind hierbij kunt ondersteunen.

Wat is een zelfbeeld?

De manier waarop een kind zichzelf ziet en waardeert is erg belangrijk. Het gaat dan over wat het kind denkt over zichzelf, hoe het zich voelt en hoe ze denken dat anderen hun zien. Het zelfbeeld van een kind hangt samen met hoe een kind zich voelt, met de (school)prestaties en met zijn/haar sociale kring van vrienden en vriendinnen.

Een zelfbeeld bestaat uit 3 hoofdonderdelen:

• Zelfwaardering

Zelfwaardering bestaat uit de manier waarop een kind tegen zichzelf praat, maar ook hoe jouw kind omgaat met tegenslagen.

• Zelfvertrouwen

Kijkt jouw kind naar mogelijkheden en kansen? Zelfvertrouwen bij kinderen uit zich in het uitproberen van nieuwe dingen, het probleemoplossende vermogen en het zelfstandig beslissingen nemen.

• Zelfbekwaamheid

Zelfbekwaamheid lijkt erg op zelfvertrouwen, maar richt zich meer op de vaardigheden van jouw kind. Gelooft jouw kind dat het goed is in rekenen? Neemt jouw kind vaak initiatief tot het ondernemen van iets? Wil jouw kind zichzelf verbeteren, maar durft het ook om hulp te vragen wanneer nodig?

Het zelfbeeld van jouw kind ontwikkelt zich door alle ervaringen die jouw kind op doet vanaf de geboorte. Of eigenlijk zelfs al in de buik van mama. Het wordt beïnvloed door alle interacties met iedereen die het kind tegen komt in zijn/haar leven. Maar bovenal door de personen waar zij het meest mee te maken hebben in hun leven, zoals de ouders, familie, leraren, oppas, vrienden, enz. De mate waarin er wordt voldaan aan de emotionele basisbehoeften heeft effect op hoe het zelfbeeld zich ontwikkelt.

Kenmerken van een negatief zelfbeeld

Een negatief zelfbeeld kan er bij jouw kind kan zich op veel verschillende manieren uiten. Jouw kind kan bijvoorbeeld onzeker zijn over het uiterlijk of over de prestaties tijdens sport of op school. Maar jouw kind kan ook moeite hebben met het maken van vrienden, spreken voor de klas of jouw kind wordt misschien wel gepest. Over pesten heb ik deze blog geschreven.

Het herkennen van het negatieve zelfbeeld van jouw kind is de eerste stap naar verbetering! Daarom benoem ik hieronder een aantal aandachtspunten:

• Weinig zelfvertrouwen:
  Onzeker, bang/angst om te falen, snel opgeven
• Zelfkritiek:
  “Ik kan dat niet”, “Ik ben dom”, “Ik doe nooit iets goed”, “Ik ben lelijk”, etc.
• Minderwaardig voelen:
  “Niemand vindt mij leuk/aardig”, “Ik ben nergens goed in”, “Ik krijg altijd de schuld”, etc.
• Weinig motivatie:
  Geen “zin” in activiteiten of schoolwerk wat hij/zij voorheen wel leuk vond
• Angst/depressie:
  Jouw kind lijkt vaak angstig of verdrietig zonder duidelijke reden. Ook kan het zijn dat jouw kind zich constant zorgen maakt (om anderen) of snel prikkelbaar/geïrriteerd zijn.

Tips om jouw kind te helpen aan een positief zelfbeeld

Als ouder wil je niets liever dan dat jouw kind zich fijn voelt. Logisch dus dat jij opzoek gaat naar wat er binnen jouw eigen mogelijkheden valt om ervoor te zorgen dat het beter gaat met jouw kind, waardoor het positiever naar zichzelf kan kijken.

Hieronder staan een aantal praktische en leuke tips om met jouw kind te werken aan een positiever zelfbeeld. Leuk om te doen met het hele gezin!

Complimentenbingo

Maak een bingokaart met complimenten en geef een stempel als het kind een compliment in ontvangst mag nemen. Bij een rijtje vol mag je kind kiezen wat jullie samen gaan doen.
Let op; Koppel de beloning niet aan eten. Dit werkt in de hand dat een kind zich later misschien beter gaat voelen door bepaalde voeding en voeding gaat nemen als beloning van zichzelf. Herkenbaar? Voor mij wel ;)

Superhelden dagboek

Stimuleer je kind om elke dag of elke week in een boekje te schrijven wat er die dag of week niet zo makkelijk was en laat hem/haar nadenken en opschrijven wat ze hebben gedaan in deze situatie. Misschien heeft je kind in het begin wat hulp nodig, maar uiteindelijk gaat dit vanzelf. Op deze manier zet je jouw kind in de kracht en helpt het positiever naar zichzelf te kijken.

Pippi Langkous dag

“Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan! Aldus Pippi Langkous.
Organiseer elke maar een dag waarop je met het gezin nieuwe dingen uitprobeert.
Dit kan zijn een nieuwe hobby of een activiteit zijn.
Denk aan geocaching, klimmen of iets creatiefs zoals bakken, knutselen etc. Jouw kind heeft vast leuke ideeën!

Verdere praktische tips zijn nog:

• Focus op de weg er naartoe, in plaats van op de bestemming. Vaak zijn we resultaatgericht ingesteld, maar juist door je kind te stimuleren in het hard werken of creatief oplossen, etc. help je een kind veel meer.
• Wanneer je kind thuis komt met een negatief verhaal is het belangrijk om te luisteren naar je kind en te horen wat het zegt. Probeer daarna om te buigen naar dat het kind zelf na gaat denken over de kleine successen in de misschien wat lastige of negatieve situatie. “Als je de volgende keer weer zoiets mee maakt, wat zou je dan weer precies zo doen als vandaag?”
• Wanneer je je kind wilt leren om positiever naar zichzelf te kijken, is het belangrijk dat jij als ouder het goede voorbeeld geeft.
• Iedereen is uniek. Stimuleer je kind dus om zich niet te vergelijken met anderen door te focussen op de unieke talenten van jouw kind.

Negatief zelfbeeld aanpakken met NEI therapie

NEI (Neuro-Emotionele Integratie) therapie is handig als een kind worstelt met een negatief zelfbeeld, vooral als dat komt door:
Zelfkritiek: Als jouw kind zich vaak negatief over zichzelf uitspreekt.
Angsten: Zoals angst om te falen of om met anderen om te gaan.
Slechte ervaringen: Zoals pesten of andere vervelende situaties die het zelfvertrouwen hebben aangetast.

NEI therapie is een snelle, effectieve en veilige manier voor kinderen om negatieve emoties en gedachten los te laten. Na NEI therapie voelt een kind zich vaak opgelucht en minder angstig. Ze leren positiever te kijken naar zichzelf en de situaties waarin zij terecht komen. Ook hebben ze meer vertrouwen in zichzelf en hun eigen kunnen.
Kortom, NEI therapie kan kinderen helpen om beter met hun gevoelens om te gaan en zichzelf op een betere manier te waarderen.